Lech.Podbrez.pl

Historia kilkakrotnego zbombardowania Drezna krótko przed zakończeniem działań wojennych w lutym i marcu 1945 roku jest znana i nie wymaga szczególnych rozważań. Warto jednak wskazać na to, że uznaje się to bombardowanie, w którym zginęło kilkadziesiąt tysięcy ludzi z 18 narodów, za pokaz aliantów dla Sowjetów, że alianci są w stanie skutecznie osiągać nalotami wschodnie obszary Niemiec, które ustalono już wcześniej jako przyszłą sowjecką strefę okupacyjną. W każdym razie nalot był w efekcie bezsensowny, gdyż w Dreźnie wojska nie było, jak i nie było żadnych znaczących obiektów o znaczeniu strategicznym, za to - prócz mieszkańców – dziesiątki tysięcy uciekinierów, jeńców i robotników przymusowych. Po 1945 roku nie wiele zrobiono na tej częći Starego Miasta (Nowy Rynek i przyległości). Poniżej chciałem Wam pokazać kilka fotografii ilustrujących odbudowę tego historycznego obszaru śródmieścia Drezna po roku 1990.

Zarówno Stary jak i Nowy Rynek został doszczętnie zbombardowany, z tym, że Stary odbudowano w stylu socrealistycznym w latach 50-tych. Po 1990 roku rozpoczęto uzupełnianie nowoczesną architekturą – ale to już następny z listów. Nowy Rynek – to właśnie następująca historia:
Na obszarze Nowego Rynku uprzątnięto gruzy i służył on jeszcze do końca lat 50-tych jako pole, wzgl. pastwisko. Warto dodać, że te „gruzy” nadawały się jeszcze do odbudowy i zostały przez konserwatorów jeszcze szybko zinwentaryzowane, a następnie wszystko splantowano (patrz: pastwisko). Sytuacja ta nie zmieniła się szczególnie aż do roku 1990, chociaż w latach 80-tych zaczęto zbierać i uzupełniać dokumentację historyczną i pomiarową obszaru Nowego Rynku. Po zjednoczeniu rozpoczął się wielki spór na temat sposobu odbudowy obszaru Nowego Rynku i Frauenkirche. Uformowały się dwie główne frakcje:

• architekci i konserwatorzy, którzy byli zdania, że warto jedynie podjąć układ urbanistyczny i wypełnić go nowoczesną architekturą, oraz
• znaczące i liczne grupy społecznych inicjatyw żądające powrotu starej zabudowy – czyli jej rekonstrukcji, łącznie z rekonstrukcją Frauenkirche.

Spory te były bardzo zacięte, inicjatywy społeczne zebrały olbrzymią ilość podpisów pod żądaniem rekonstrukcji Nowego Rynku i Frauenkirche, tak, że politycy miasta byli zmuszeni do ogłoszenia referendum. Poniżej plakat zwolenników odbudowy. Referendum wygrała frakcja odbudowy historycznej. W związku z tym przy udziale społecznym sformułowano koncepcję odbudowy, wyznaczające obszary i obiekty, dla których istniały dostateczne podstawy dla rekonstrukcji oraz te działki, na których miały być realizowane „plomby” nowej architektury. Na tej podstawie uchwalono szczegółowy plan miejscowy, narzucający inwestorom sposób realizacji poszczególnych działek zabudowy. Cała zabudowa była i jest jeszcze realizowana przez prywatnych inwestorów. Miasto ani państwo nie uczestniczy w finansowaniu tych inwestycji z wyjątkiem infrastruktury. Dostaje na to chyba jakieś dotacje. Uchwalono też, że odbudowa Frauenkirche nie będzie finansowana ze środków publicznych (są nimi również środki kościelne, bo pochodzą z podatków oraz dotacji państwa), ale wyłącznie ze składek i darów. Zakładano, że w związku z tym, odbudowa kościoła Frauenkirche będzie długo trwała. Wbrew oczekiwaniom napłynęły bardzo szybko pieniądze z całego świata, w tym również od wielu inicjatyw angielskich, podkreślających, że lotnictwo Wlk. Brytanii uczestniczyło w znacznym stopniu w bombardowaniu Drezna, a angielscy darczyńcy pragną w ten sposób wyrazić wolę zadośćuczynienia. Szczególnym gestem było wykonanie krzyża do kościoła przez syna lotnika brytyjskiego uczestniczącego w nalocie na Drezno, który był z zawodu artystą – kowalem. W odniesieniu do kościoła ustalono, że zmierzać się będzie do wykorzystania wszystkich fragmentów jeszcze istniejących, wzgl. odkopanych w gruzowisku.

Równocześnie trwały inwestycje na terenach otaczających odbudowany kościół ... m.in. odbudowane kamienice w sąsiedztwie Frauenkirche ... i pałac Kurlandzki. Jeszcze jest tu i ówdzie coś do zrobienia, ale prace posuwają się szybko i większość powierzchni zamku jest już użytkowana jako sale wystawowe, koncertowe i widowiskowe.

Wciąż jeszcze trwają prace odbudowy dalszych obszarów okolic Nowego Rynku na Starym Mieście. Większość obiektów ma być rekonstruowana – czyli odbudowana w dawnej historycznej formie. Na placach budowy znajduje się bardzo wiele informacji na temat realizowanych inwestycji, które są wynikiem wielu szerokich i burzliwych dyskusji społecznych. Nie uzyskano w nich rozwiązania kompromisowego między reprezentantami inicjatyw rekonstrukcyjnych a miastem oraz środowiskiem architektów i konserwatorów na sposób rekostrukcji daw. Sukiennic, przebudowanych przez Sempera w XIX wieku. Stąd ten fragment kwartału pozostanie pusty.

Andreas Billert, 22 listopada 2010.